Παίρνουμε ενυπόθηκο δάνειο για να... χρεοκοπήσουμε!

Υπάρχει άραγε κάποιος ιδιώτης, που θα υποθηκεύσει το σπίτι του, για να πάρει ένα δάνειο, το οποίο είναι πολύ αμφίβολο αν μπορεί να αποπληρώσει και χάρη στο οποίο θα βρεθεί... μαυρισμένος «με το καλημέρα» στον Τειρεσία; Πιθανότατα όχι, εκτός πρόκειται για ανόητο, ή για πρόσωπο με τάσεις προς την οικονομική αυτοχειρία. Κι όμως, μια κίνηση ευθέως αντίστοιχη με αυτή που περιγράψαμε, έστω και αν πρόκειται για διαφορετικές τάξεις μεγεθών, είναι έτοιμη να κάνει η ελληνική κυβέρνηση!

Από αυτά που είπε και, πολύ περισσότερο, από όσα άφησε να εννοηθούν χθες ο υπουργός Οικονομικών, κ. Β. Βενιζέλος, αποκαλύπτονται με αρκετή ευκρίνεια όσα σχεδιάζονται στις κλειστές αίθουσες του Eurogroup για την Ελλάδα και θα συζητηθούν στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής: το νέο δάνειο-μαμούθ θα είναι ενυπόθηκο και η Ελλάδα θα «μαυριστεί» στον παγκόσμιο... Τειρεσία που τηρούν οι οίκοι αξιολόγησης, με τα ομόλογα της χώρας να περνούν, άγνωστο για πόσο χρόνο, σε αξιολόγηση «επιλεκτικής χρεοκοπίας».

Ο κ. Βενιζέλος ολοκλήρωσε χθες μια μεγάλη στροφή της κυβέρνησης στο θέμα της παροχής εγγυήσεων για το νέο δάνειο που θα πάρει η Ελλάδα, το οποίο πιθανότατα, όπως είπε, θα ληφθεί αυτή την φορά από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας και δεν θα είναι διακρατικό, όπως το δάνειο των 110 δισ. ευρώ.

Ακόμη και μέχρι πριν από....
λίγες εβδομάδες, ο πρωθυπουργός απέρριπτε με κάθε κατηγορηματικότητα το ενδεχόμενο να προσφέρει εγγυήσεις η Ελλάδα για νέα δάνεια από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης. Μιλώντας στις 19 Ιουνίου στη Βουλή, ενόψει της ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός δήλωνε ότι «δεν μπορούμε να δεχτούμε όρους υποτιμητικούς για τη χώρα μας. Αλλιώς μπορεί να φτάσουμε σε αδιέξοδο, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη χώρα μας».

Η παροχή εγγυήσεων, λοιπόν, ήταν κατά τον πρωθυπουργό «όρος υποτιμητικός» που μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα «σε αδιέξοδο». Προφανώς πολλά άλλαξαν έκτοτε, γιατί ο κ. Βενιζέλος χθες δεν τον χαρακτήρισε υποτιμητικό, ούτε φάνηκε να πιστεύει ότι μπορεί να οδηγήσει σε αδιέξοδο:

n Ερωτηθείς για την αναφορά στο ανακοινωθέν του Eurogroup περί παροχής «εγγυήσεων όπου είναι αναγκαίο», ο κ. Βενιζέλος έκανε πρώτα μια αναδρομή στη δημοσιονομική κρίση της Φινλανδίας, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όπου είχαν ζητηθεί από τους Φινλανδούς εγγυήσεις για να πάρουν δάνεια. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να εξηγήσει ο υπουργός γιατί οι Φινλανδοί επιμένουν στις εγγυήσεις και απειλούν να μπλοκάρουν με βέτο τη νέα χρηματοδότηση της χώρας μας. «Στο εθνικό υποσυνείδητο των Φινλανδών υπάρχει η έννοια του collateral», τόνισε. Και εξήγησε ότι οι Φινλανδοί δεν μπορούν να κάνουν πίσω σε αυτό το αίτημά τους, γιατί αυτό έχει καταγραφεί στη συμφωνία συγκρότησης της πολυκομματικής κυβέρνησης της χώρας. Το ίδιο θέμα θέτουν, όπως είπε, εκτός της Φινλανδίας μόνο η Σλοβενία και η Σλοβακία, η οποία δεν μετέχει καν στο δάνειο των 110 δισ. ευρώ.

n Ύστερα από αρκετές άλλες εξηγήσεις, ο κ. Βενιζέλος έφθασε στην ουσία του θέματος: ότι το ζήτημα του collateral συνδέεται με το νέο ρόλο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Οικονομικής Σταθερότητας, με την επιμήκυνση των λήξεων, με τη μείωση των επιτοκίων και με τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. «Άρα λοιπόν», τόνισε ο κ. Βενιζέλος, «εάν βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα ερώτημα μεγάλης επιμήκυνσης, μεγάλης μείωσης επιτοκίων και μεγάλης ελάφρυνσης του κόστους εξυπηρέτησης, και πρέπει εκεί να αντιμετωπίσουμε ζητήματα εγγυητικών μηχανισμών, αυτό πρέπει να το κάνουμε γιατί ο εγγυητικός μηχανισμός θα μας επιτρέψει πολλά πράγματα. Θα μας επιτρέψει να δώσουμε μία λύση στη βιωσιμότητα η οποία να είναι αναμφίβολη διεθνώς και επίσης θα μας επιτρέψει ενδεχομένως να θέσουμε σε λειτουργία και άλλους μηχανισμούς, αν αυτοί γίνουν δεκτοί από το Eurogroup, όπως είναι οι μηχανισμοί της επαναγοράς χρέους. Άρα είναι κάτι το οποίο καλό είναι να υπάρχει στο τραπέζι».

Εν ολίγοις, μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, η κυβέρνηση έχει παλινδρομήσει ανάμεσα σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις: αρχικά έλεγε ένα μεγάλο «όχι» στην υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας ως εγγύηση για το νέο δάνειο, τώρα λέει ότι αν πρόκειται να φανούν «γενναιόδωροι» οι εταίροι μας στους όρους του νέου δανείου, δεν θα έχει και η κυβέρνηση αντίρρηση να υποθηκεύσει την εθνική περιουσία! Προφανώς, ο νέος επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου δεν πιστεύει ότι η παροχή εγγυήσεων είναι «υποτιμητική», όπως πίστευε ο πρωθυπουργός. Ούτε ότι υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε αδιέξοδο, όπως επίσης δήλωνε στη Βουλή ο πρωθυπουργός, εννοώντας ότι στην περίπτωση που δεν μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε το νέο, με ευνοϊκούς όρους, δάνειο και οι εταίροι και φίλοι μας κοινοποιήσουν στη χώρα το... κατασχετήριο.

Θα σωθεί, όμως, η Ελλάδα με αυτό το νέο, ενυπόθηκο δάνειο, με τους ευνοϊκούς όρους και τις δηλητηριώδεις ρήτρες κατάσχεσης περιουσίας από τους εταίρους και πιστωτές μας; Ουδείς μπορεί να απαντήσει με σοβαρότητα καταφατικά σε αυτό το ερώτημα, με στοιχειώδη βαθμό βεβαιότητας. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το χρέος της χώρας θα παραμείνει τεράστιο, αλλά θα εξυπηρετείται με μειωμένα επιτόκια και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου.

Εξίσου βέβαιο, όμως, είναι ότι σχεδόν ταυτόχρονα με την έγκριση του νέου δανείου (τον Σεπτέμβριο, αν όλα πάνε καλά) η Ελλάδα θα βυθισθεί στη χαμηλότερη βαθμίδα αξιολογήσεων των ομολόγων της από τους διεθνείς οίκους: στην κατηγορία της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» (“selective default”), όπου δεν έχει βρεθεί έστω και μία ανεπτυγμένη χώρα του πλανήτη!

Τούτο διότι το νέο δάνειο θα δοθεί με κάποια μορφή συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, η οποία, όπως έχουν προειδοποιήσει όλοι οι οίκοι αξιολόγησης, θα χαρακτηρισθεί ως αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή ως «επιλεκτική χρεοκοπία». Εν προκειμένω, δυστυχώς για μας και τους Ευρωπαίους εταίρους, που σπάνε το κεφάλι τους για να βρουν τρόπο να υποβαθμίσουν τη σημασία αυτού του γεγονότος, θα πρόκειται πράγματι για «επιλεκτική χρεοκοπία», αφού για ένα μέρος του χρέους (ομόλογα που θα λήγουν μέχρι το 2013) οι πιστωτές δεν θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους, αλλά θα υποχρεωθούν να τα επενδύσουν εκ νέου σε ελληνικά ομόλογα. Όπως και αν ερμηνευθεί αυτό το γεγονός, θα πρόκειται για τον ορισμό της «επιλεκτικής αθέτησης υποχρέωσης», αφού ένα μέρος του χρέους δεν θα εξυπηρετηθεί κανονικά.



Γνωρίζοντας από την αξιόλογη νομική του καριέρα να παίζει με τις έννοιες, ο κ. Βενιζέλος επιχείρησε να προετοιμάσει την κοινή γνώμη για το αναπόφευκτο της «επιλεκτικής χρεοκοπίας», ακροβατώντας λεκτικά: «Το selective default δεν είναι ένα πραγματικό γεγονός», τόνισε χθες. «Είναι στην πραγματικότητα μία αξιολόγηση. Είναι ένα επίπεδο αξιολόγησης το οποίο βεβαίως τοποθετείται κάτω από τα επίπεδα τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται, αλλά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μετατρέπουμε μία πρόσληψη -μία perception αν μου συγχωρέσετε την έκφραση- με μια πραγματικότητα και δεν πρέπει να μετατρέπουμε την εκτίμηση ή την πρόσληψη σε αυτοτροφοδοτούμενη προφητεία».

Σε ό,τι αφορά τις συνέπειες της αξιολόγησης αυτής, οι οποίες θα είναι άκρως... πραγματικές για το τραπεζικό σύστημα της χώρας, αν η ΕΚΤ αρνηθεί να δανείσει τις τράπεζες με ενέχυρο κρατικά ομόλογα, ο κ. Βενιζέλος δήλωσε ότι το αίτημα της Ελλάδας είναι να βρεθεί ένας τρόπος χρηματοδότησης των τραπεζών, είτε από την ΕΚΤ, ή από το EFSF, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει τρίτος δρόμος, όπως θα ήταν για παράδειγμα η παροχή έκτακτων ενισχύσεων ρευστότητας από την Τράπεζα της Ελλάδος, με εγγύηση από την ελληνική κυβέρνηση. Αυτό, όμως, είναι μόνο ένα ελληνικό αίτημα, το οποίο ασφαλώς θα λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι εταίροι μας, χωρίς όμως να υπάρχει η διασφάλιση ότι θα γίνει αποδεκτό.

Άλλωστε, η ως τώρα διαπραγμάτευση για το νέο δάνειο-μαμούθ αποδεικνύεται ότι ήταν πολύ πιο δύσκολη από όσο πίστευε η κυβέρνηση, όταν διαβεβαίωνε τη Βουλή και τους πολίτες ότι αμέσως μετά την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου θα άνοιγαν επιτέλους οι κρουνοί της χρηματοδότησης από τους εταίρους μας. Ας μην ξεχνάμε δε ότι η νέα διαπραγμάτευση θα κλείσει τον Σεπτέμβριο, ενώ στις 20 Αυγούστου θα βρίσκονται στην Αθήνα οι «τροϊκανοί», για να αξιολογήσουν τη δημοσιονομική πρόοδο της χώρας, που εμφάνιζε στο α’ εξάμηνο του έτους μια θηριώδη απόκλιση 2,4 δισ. ευρώ από τους στόχους του μνημονίου. Πώς, άραγε, θα εγκριθεί τον Σεπτέμβριο το νέο «πακέτο», έστω και με αυτούς τους επαχθείς όρους, αν στο μεταξύ έχει αποδειχθεί ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πετύχει τους στόχους του προγράμματος που καλείται να εφαρμόσει με επιτήρηση των πιστωτών; Σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα ο κ. Βενιζέλος απέφυγε χθες δεξιοτεχνικά να απαντήσει και αυτή η... «επιλεκτική σιωπή» ίσως λέει πολλά.

πηγη